Ένας Κρυμμένος Ενεργειακός Θησαυρός
Κρυμμένος θησαυρός, αννεώσιμος, αναξιοποίητος, οικολογικός βιώσιμος, είναι κάποιοι από τους χαρακτηρισμούς που συνοδεύουν τις αναφορές στη γεωθερμία. Η χώρα μας είναι προικισμένη με γεωθερμικά πεδία, αλλά δυστυχώς ελάχιστες επενδύσεις βασίζονται σε αυτά, είτε στον τομέα της ηλεκροπαραγωγής, είτε στη παραγωγή αγροτοδιατροφικών προιόντων.
Ωστόσο, ενώ τα πλεονεκτήματα της γεωθερμίας είναι πολλά και γνωστά, ενώ η τεχννολογία επιτρέπει πάμπολλες σχετικές εφαρμογές και ενώ το περιβαλλοντικό <<αποτύπωμα>> της χρήσης της συνεισφέρει σημαντικά στην προστασία της φύσης, εντούτοις πολλά εμπόδια καθυστερούν την ανάπτυξη της. Ιδιαίτερα το κομμάτι της αγροτικής παραγωγής μπορεί να επωφεληθεί από τη γεωθερμία πολλαπλώς και να καταστήσει πολύ πιο ανταγωνιστικά τα προιόντα της ελληνικής γης.
Όπως σημειώνει ο δρ Πέτρος Τζεφέρης, προιστάμενος Διεύθυνσης Λατομείων, Μαρμάρων και Αδρανών Υλικών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τρεις είναι οι κατηγορίες των επενδυτικών έργων που σχετίζονται με τη γεωθερμία, ανάλογα με τη θερμοκρασία των γεωθερμικών ρευστών: Υψηλής θερμοκρασίας (>90 C), χαμηλής (25-90 C) και τα έργα ψύξης-θέμανσης με τη χρήση γεωθερμικών αντλιών θερμότητας, που συνιστούν τη λεγόμενη <<αβαθή γεωθερμία>>.
Η δεύτερη κατηγορία σχετίζεται με τις άμεσες γεωθερμικές χρήσεις, κυρίως αγροτικές (θέρμανση θερμοκηπίων και εδαφών,ξήρανση κηπευτικών, λαχανικών και φρούτων, παραγωγή σπιρουλίνας,σπαραγγιού κλπ), τη θέρμανση χώρων, τις ιχθυοκαλλιέργειες και ορισμένες βιομηχανικές χρήσεις.(π.χ αφυδάτωση).
Στον ευρύτερο χώρο της Κεντρικής Μακεδονίας τα κυριότερα πεδία, με θερμοκρασία νερών μέχρι 75 C, βρίσκονται στην λεκάνη των λιμνών Βόλβης και Λαγκαδά (πεδία Λαγκαδά, Νυμφόπετρας και Νέας Απολλωνίας) και στη λεκάνη του Στρυμόνα (πεδία Νιγρίτας, Λιθότοπου-Ηράκλειας, Σιδηροκάστρου και Άγγιστρου). Η εγκατεστημένη ισχύς για την κατηγορία αυτή είναι περίπου 100MWt, η μισή και πλέον στην περιοχή του Λαγκαδά, Νέας Απολλωνίας, Νιγρίτας, Σιδηροκάστρου και Ξάνθης.
Πρότυπες επενδύσεις
Επιτυχημένα παραδείγματα τέτοιων επενδύσεων, κατά τον κ. Τζεφέρη, έχουμε στο πεδίοΘερμών Νιγρίτας, όπου είναι εγκατεστημένες δυο μονάδες παραγωγής του μικροφύκους spirulina, στην περιοχή Ερατείνου-Χρυσούπολης Καβάλας, με τις θερμαινόμενες φυτείες πρωίμησης σπαραγγιού, ενώ στο Νέο Εράσμιο Ξάνθης μία θερμοκηπιακή μονάδα υδροπονίας άρχισε ήδη από τον Μάρτιο τη συγκομιδή των παραγόμενων κηπευτικών (αγγουριού και τομάτας)αξιοποιώντας “γεωθερμικό” νερό με θερμοκρασία 60 C και θερμική ισχύ της τάξης των 16 MWth.
Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των άμεσων γεωθερμικών χρήσεων στη χώρα μας εκτιμάται σε 240 MWt, συνεπώς η γεωθερμική ενέργεια κατέχει ένα πολύ μικρό, σχεδόν αποκαρδιωτικό, μερίδιο της συνολικής παραγωγής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στον τόπο μας, το οποίο δεν ξεπερνά το 1%.
Τα κυριότερα εμπόδια στην ανάπτυξη της γεωθερμίας σχετίζονται κυρίως με την ύπαρξη ενός σύνθετου νομοθετικού πλαισίου, που προϋποθέτει τον χαρακτηρισμό και την εκμίσθωση των γεωθερμικών πεδίων με διεθνείς πλειοδοτικούς διαγωνισμούς, κάτι που δεν ισχύει για τις απλούστερες επενδύσεις σε γεωθερμικές αντλίες θερμότητας, όπου η διαδικασία είναι απλή χωρίς διαγωνισμούς αλλά και χωρίς μισθώσεις. Μια τέτοια χρονοβόρα, πολύπλοκη κι απαιτητική διαδικασία, δεν προσφέρεται για έναν μικρό επενδυτή ή αγρότη, αλλά όπως φαίνεται δεν έχει αποδειχθεί αποδοτική ούτε για μεγαλύτερα επενδυτικά σχήματα.
Αντικίνητρο για την υλοποίηση συναφών επενδύσεων είναι και η έλλειψη ενημέρωσης για τις δυνατότητες αξιοποίησης της γεωθερμίας, σε συνδυασμό με την αρνητική παρακαταθήκη, λόγω αστοχιών και παραλείψεων του παρελθόντος.
Σημείο αναφοράς η έκθεση AGROTICA
Αυτό ακριβώς το τελευταίο κενό έρχεται να καλύψει το κορυφαίο εκθεσιακό γεγονός του αγροτικού κλάδου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η AGROTICA, που πραγματοποιείται στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο της Θεσσαλονίκης για 26η φορά από τις 28-31 Ιανουαρίου 2016.
Πλεονεκτήματα της χρήσης γεωθερμικής ενέργειας
1)Αποτελεί αξιόπιστη και ασφαλή ενεργειακή πηγή, με μικρό λειτουργικό κόστος και συνεχή παροχή ενέργειας.
2)Είναι διαθέσιμη όλο το 24ωρο , σε όλη τη διάρκεια του έτους και δεν επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες, σε αντίθεση με την ηλιακή και αιολική ενέργεια.
3)Αναπτύσσεται κυρίως σε πεδινές εκτάσεις με άριστες συνθήκες αξιοποίησης στη σύγχρονη γεωργία, τη αγροτική βιομηχανία, ιχθυοκαλλιέργειες, τις αγροτικές χρήσεις, τη θέρμανση χώρων κλπ.
4)Μπορεί να συμβάλει στην αγροτουριστική και οικοτουριστική ανάπτυξη και προσφέρει το μέσο για σύγχρονες και εναλλακτικές μορφές τουρισμού (κολυμβητήρια, ιαματικά λουτρά)
5)Αποτελεί μια καθαρή μορφή ενέργειας, φιλική προς το περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν συγκρίνεται με τις συμβατικές μορφές ενέργειας, με ελάχιστες έως μηδαμινές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εκμετάλλευση της.